Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych: uregulowania prawne w zakresie tworzenia i rezygnacji
Kadry i płace
Aby wyrównać szanse i wesprzeć mniej zamożnych pracowników, pracodawca może utworzyć w firmie Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych. Jest to fundusz celowy, z którego środki przeznacza się na pomoc socjalną dla pracowników (np. zapomogi losowe, pomoc finansową dla osób uprawnionych znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej oraz zwrotną lub bezzwrotną pomoc na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową).
Dla kogo wsparcie?
Pomoc z Funduszu ma być skierowana do pracowników i osób uprawnionych o najniższych dochodach, i skutkować ma złagodzeniem różnic w poziomie życia. Beneficjentami Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych są więc najczęściej rodziny wielodzietne, samotni rodzice, emeryci czy renciści, chorujący pracownicy.
Kodeks Pracy, w art. 771, reguluje przyznawanie wynagrodzenia za pracę oraz innych świadczeń związanych z pracą, do których należy Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych. Pozostałe przepisy określające fundusz socjalny w firmie, można znaleźć w Ustawie.
Zasady tworzenia oraz funkcjonowania ZFŚS określa natomiast Ustawa z dnia 4 marca 1994 roku o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. W tym roku na naszym blogu pojawił się już temat ZFŚS, ale w kontekście zawieszenia aktów prawa wewnętrznego w związku z pandemią.
Wysokość świadczeń
Pracodawcy tworzący zakładowy fundusz mogą wydatkować z niego wyłącznie na działalność socjalną wskazaną w Ustawie o ZFŚS. Przy czym dla zróżnicowania wysokości tej pomocy należy stosować tzw. kryterium socjalne.
W art. 8. 1. Ustawy wskazano, że przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z Funduszu uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z Funduszu. Oznacza to, że wysokość świadczeń nie może być jednakowa dla wszystkich pracowników (bo trudno sobie wyobrazić, że wszyscy mają identyczną sytuację materialną i takie same potrzeby). Nie można też uzależniać wysokości wypłat od np. stażu pracy.
Tworzenie ZFŚS
Nie wszyscy pracodawcy mają obowiązek tworzenia zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, a co za tym idzie – dokonywania odpisów. Zapomogi mogą być także wypłacane ze środków obrotowych pracodawcy, na podstawie dobrowolnej decyzji pracodawcy. Wypłata zapomogi może także wynikać z wewnątrzzakładowych uregulowań obowiązujących u danego pracodawcy.
Kto natomiast tworzy ZFŚS?
Pracodawcy publiczni – pracodawcy, którzy działają w formach organizacyjno-prawnych jednostek sektora finansów publicznych: pracodawcy jednostek państwowych (np. państwowych uczelni wyższych, przedsiębiorstw państwowych, centralnych urzędów) jak i samorządowych (np. spółek komunalnych, szkół samorządowych). Ustawa wyraźnie nakłada na nich obowiązek tworzenia funduszu, bez względu na liczbę zatrudnianych pracowników i nie przewiduje możliwości żadnych wyjątków, zarówno w kwestii samego tworzenia ZFŚS jak i wysokości odpisu na ten fundusz.
Duzi pracodawcy niepubliczni – zatrudniający, według stanu na 1 stycznia danego roku, co najmniej 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty. Ustawa nie mówi o 50 pracownikach w sensie osobowym, lecz o 50 pełnych etatach. Decydującym dla określenia liczby pracowników z punktu widzenia obowiązku tworzenia ZFŚS jest każdorazowo dzień 1 stycznia. Zmiana zatrudnienia w ciągu roku nie powoduje zmiany sytuacji pracodawcy.
Mali pracodawcy niepubliczni – zatrudniający, według stanu na dzień 1 stycznia danego roku, co najmniej 20 pracowników i mniej niż 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, z wyjątkiem pracodawców prowadzących działalność w formie jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych, mogą:
tworzyć fundusz do wysokości i na zasadach określonych w ustawie lub
wypłacać świadczenie urlopowe.
Rezygnacja z tworzenia ZFŚS
Ustawa o Zakładowym Funduszu Świadczeń Socjalnych uzależnia możliwość nietworzenia Funduszu od dopełnienia określonych formalności. Forma rezygnacji zależy od tego czy w zakładzie pracy obowiązuje układ zbiorowy pracy czy regulamin wynagradzania.
Obowiązek pracodawcy w zakresie tworzenia funduszu zależy od tego do jakiej grupy pracodawców zalicza się dany podmiot. Jeżeli pracodawcą jest jednostka budżetowa, to nie może zrezygnować z tworzenia funduszu, a ponadto ma obowiązek tworzenia funduszu niezależnie od ilości osób zatrudnionych.
Na podstawie art. 4 ustawy o ZFŚS pracodawcy w drodze regulacji wewnątrzzakładowych mogą postanawiać o:
rezygnacji z tworzenia funduszu,
zaprzestaniu tworzenia funduszu przez określony czas,
ukształtowaniu odmiennych odpisów na fundusz niż określone w ustawie (niższych lub wyższych).
W tabeli zaprezentowano różne formy prawne rezygnacji z tworzenia ZFŚS:
Do kiedy obowiązuje informacja o nietworzeniu ZFŚS
Informacja w sprawie nietworzenia zakładowego funduszu świadczeń socjalnych i niewypłacania świadczenia urlopowego jest wiążąca tylko w danym roku. Jeżeli pracodawca będzie chciał zrezygnować z tworzenia ZFŚS i wypłaty świadczenia urlopowego w kolejnych latach, w każdym roku musi ponownie przekazywać pracownikom stosowną informację w terminie do 31 stycznia danego roku.
Artykuł ten jest jednym z serii artykułów o ZFŚS. Przedstawiono w nim zasady tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Specjalnych. Kolejne treści dotyczyć będą uprawnień do korzystania z ZFŚS, uregulowań RODO oraz zagadnień związanych z zawieszeniem funkcjonowania ZFŚS z powodu trudnej sytuacji ekonomicznej w następstwie koronawirusa.
Urlop wypoczynkowy to przywilej zagwarantowany każdemu pracownikowi, który ma na celu zapewnić odpoczynek od codziennych obowiązków pracowniczych. Pracownik nie może zrzec się prawa do urlopu wypoczynkowego a także nie może odmówić wykorzystania urlopu, który został mu udzielony przez ustawodawcę. Pracodawca ma zaś obowiązek zagwarantować pracownikowi urlop wypoczynkowy, gdyż za nieprzestrzeganie tego obowiązku naraża się na […]
Zasiłek chorobowy po ustaniu zatrudnienia
Zasiłek chorobowy jest świadczeniem pieniężnym, które ma na celu wsparcie finansowe osób, które z powodu choroby są czasowo niezdolne do pracy. W Polsce zasady przyznawania i wypłacania zasiłku chorobowego regulują przepisy ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. W pewnych sytuacjach zasiłek chorobowy przysługuje […]
Urlop ojcowski
Urlop ojcowski to jedno z uprawnień przysługujących pracownikom, które zostało wprowadzone do Kodeksu pracy w celu wspierania ojców w aktywnym uczestnictwie w życiu rodzinnym i opiece nad dzieckiem. Urlop ojcowski jest ważnym elementem polityki prorodzinnej, mającym na celu wsparcie ojców w pełnieniu roli opiekuńczej oraz promowanie równouprawnienia rodziców. Jest to wyłączne i samodzielne prawo ojca, […]
Zwrot składek ZUS
Każdy pracownik, niezależnie od rodzaju zatrudnienia, musi regularnie płacić składki na ZUS. Płatnik (pracodawca) nalicza ubezpieczonemu i opłaca do ZUS składki emerytalno-rentowe od pełnej podstawy ich wymiaru do momentu osiągnięcia przez niego limitu wynoszącego 30-krotność prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy.
Rodzaje nieobecności pracowniczych w 2024
Osoby zatrudnione w oparciu o umowę o pracę mają zagwarantowane przez ustawodawcę dni wolne od pracy, które udzielane są na różnych zasadach i w różnym wymiarze. Należą do nich zarówno płatne urlopy, jak i absencje usprawiedliwione niepłatne. W odniesieniu do absencji płatnych pracownik pomimo, że nie świadczy pracy, zachowuje prawo do wynagrodzenia. W sytuacji, gdy pracownik decyduje się na nieobecność nieodpłatną nie otrzymuje wynagrodzenia, jest wówczas zwolniony ze świadczenia stosunku pracy, ale ten stosunek pracy nadal trwa.
Rozliczenie wynagrodzenia pracownika w przypadku całomiesięcznej absencji, przy zbiegu choroby i urlopu
W codziennej praktyce kadrowej bardzo częstą sytuacją jest występowanie absencji pracowniczych mających wpływ na rozliczenie wynagrodzenia, które w przypadku nieobecności ulega stosownemu pomniejszeniu.
Zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej – dodatkowe 2 dni wolne dla pracownika
Zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej - dodatkowe 2 dni wolne dla pracownika
Przystąpienie Polski do Porozumienia ramowego dotyczącego telepracy transgranicznej
Z dniem 1 lipca 2023 r. Polska przystąpiła do Porozumienia ramowego w sprawie stosowania art. 16 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w przypadkach zwyczajowej telepracy transgranicznej.
Zniesienie stanu zagrożenia epidemicznego z dniem 1 lipca 2023 roku- istotne zmiany dla pracodawców
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 14 czerwca 2023 r. w sprawie odwołania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego (Dz.U. 2023 poz. 1118) wprowadziło bardzo istotną zmianę z perspektywy pracodawców – z dniem 1 lipca 2023 r. zniesiony został stan zagrożenia epidemicznego wprowadzony w związku z pandemią COVID. Na mocy tego aktu prawnego przestały obowiązywać […]
Praktyki absolwenckie
Praktyki absolwenckie umożliwiają uzyskanie doświadczenia i kwalifikacji zawodowych niezbędnych w dalszej ścieżce kariery.
Copyright 2020 - Mazars
Ta strona używa plików cookie.
Niektóre z tych plików są niezbędne, a inne pomagają nam analizować ruch na stronie, wyświetlać reklamy i zapewniać dostosowane do Twoich potrzeb doświadczenia.
Aby uzyskać więcej informacji na temat wykorzystywanych przez nas plików cookie, zapoznaj się z naszą polityką prywatności