Umowa o pełnienie funkcji rodziny zastępczej a praca zarobkowa
Pełnienie funkcji rodziny zastępczej to duża odpowiedzialność, zarówno społeczna, prawna jak i finansowa. Pod kątem kadrowo-płacowym, w wielu przypadkach osoby pełniące funkcje rodziny zastępczej mogą napotykać ograniczenia dotyczące możliwości podejmowania pracy.
Wszelkie zasady i formy sprawowania pieczy zastępczej, a także finansowania zostały uregulowane w ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.
Rodzina zastępcza – wymagania formalne
Piecza zastępcza sprawowana jest przez rodzinę na podstawie umowy cywilnoprawnej podpisanej ze starostą na podstawie, której rodzina otrzymuje miesięczne wynagrodzenie i inne świadczenia. W zakresie, nieuregulowanym ustawą o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, należy stosować przepisy kodeksu cywilnego dotyczące zlecenia, jednak w praktyce przepisy te będą miały bardzo ograniczone zastosowanie ze względu na specyfikę świadczonej usługi. W myśl art. 42 ustawy pełnienie funkcji rodziny zastępczej, czy prowadzenie rodzinnego domu dziecka może być powierzone jedynie osobom, które nie mają przeciwskazań zdrowotnych do sprawowania opieki nad dzieckiem, co potwierdzone zostało zaświadczeniem lekarskim oraz mogą zapewnić odpowiednie warunki mieszkaniowe i bytowe. Dodatkowo w przypadku rodziny zastępczej niezawodowej przynajmniej jeden z małżonków lub osób tworzących taką rodzinę musi posiadać stałe źródło dochodów.
Podejmowanie pracy przez osobę sprawującą funkcję rodziny zastępczej
Podstawowym obowiązkiem rodziny zastępczej jest zapewnienie dziecku odpowiedniej opieki, nie tylko pod względem materialnym i bytowym, ale także wsparcie emocjonalne poprzez tworzenie bliskich relacji. Ustawodawca wprowadził pewne ograniczenia dla rodziców w podejmowaniu pracy w celu zapewnienia wystarczającej ilości czasu na wypełnianie obowiązków związanych z opieką zastępczą. Zgodnie z art. 70 ustawy:
Osoba, której przysługuje wynagrodzenie z tytułu pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka, nie może kontynuować lub podjąć dodatkowego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej bez zgody właściwego starosty.
Osoba, która zgodnie z umową o pełnienie funkcji rodziny zastępczej otrzymuje wynagrodzenie przed podjęciem zatrudnienia musi złożyć wniosek o zgodę starosty. Jak wskazano w przepisie, starosta może wyrazić zgodę, jeżeli podjęcie dodatkowego zatrudnienia lub innej działalności zarobkowej nie będzie miało negatywnego wpływu na sprawowanie pieczy zastępczej. Starosta indywidualnie ocenia wszystkie okoliczności oraz wpływ podjęcia zatrudnienia na możliwość zapewnienia właściwej opieki nad dzieckiem. Przepis nie wyklucza jednak działań w charakterze wolontariatu.
Należy również podkreślić, że zgoda starosty nie jest wymagana w przypadku małżonka lub osoby, która nie pobiera wynagrodzenia z tytułu pełnienia funkcji rodziny zastępczej.
W myśl przepisów, pełnienie funkcji rodziny zastępczej zawodowej oraz prowadzenie rodzinnego domu dziecka mają istotne znaczenie w kontekście praw pracowniczych, bowiem okres ten jest wliczany do stażu pracy, co ma wpływ między innymi na przysługujący wymiar urlopu wypoczynkowego.
Kwestie ubezpieczenia
Rodzic zastępczy uprawniony do ubezpieczenia zdrowotnego ma obowiązek zgłosić członków rodziny do ubezpieczenia za pośrednictwem pracodawcy lub Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Obowiązek ten obejmuje również dzieci przebywające w pieczy zastępczej do ukończenia 18. roku życia lub do ukończenia 26. roku życia, jeżeli kontynuują naukę, natomiast nie ma ograniczenia wiekowego w przypadku posiadania orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności. Zgodnie z art. 66 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu podlegają m.in. dzieci do czasu rozpoczęcia realizacji obowiązku szkolnego, uczniowie, studenci. Jeżeli żaden z rodziców zastępczych nie podlega ubezpieczeniu, dzieci zgłaszane są odpowiednio przez szkoły, uczelnie lub ośrodki pomocy społecznej.
Jeśli zainteresował Państwa ten temat, zachęcamy do śledzenia pozostałych wpisów na blogu oraz do kontaktu z naszymi ekspertami.