Dodatkowy urlop macierzyński

19 marca 2025 roku wchodzą w życie zmiany do Kodeksu pracy, wprowadzone ustawą z dnia 6 grudnia 2024 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (DZ. U. 2024 poz. 1871). Zmiany obejmują m.in. wprowadzenie uzupełniającego urlopu macierzyńskiego (art. 180 [2] Kodeksu pracy) dla rodziców wcześniaków lub dzieci wymagających hospitalizacji zaraz po narodzinach.

Uzupełniający urlop macierzyński – kto może skorzystać?

Wymiar tego urlopu będzie uzależniony od tego, w którym tygodniu ciąży urodziło się dziecko oraz ile czasu spędziło w szpitalu. Prawo do urlopu uzupełniającego będzie miała zarówno pracownica – matka albo pracownik – ojciec wychowujący dziecko, a także prawni opiekunowie oraz rodzice zastępczy czy adopcyjni.

Wymiar urlopu uzupełniającego

Urlop uzupełniający będzie można wykorzystać bezpośrednio po zakończeniu urlopu macierzyńskiego i będzie wynosił, w przypadku urodzenia dziecka:

1) przed ukończeniem 28. tygodnia ciąży lub z masą urodzeniową nie większą niż 1000 g – w wymiarze tygodnia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu do upływu 15. tygodnia po porodzie;

2) po ukończeniu 28. tygodnia ciąży i przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży i z masą urodzeniową większą niż 1000 g – w wymiarze tygodnia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu do upływu 8. tygodnia po porodzie;

3) po ukończeniu 37. tygodnia ciąży i jego pobytu w szpitalu, pod warunkiem że pobyt dziecka w szpitalu po porodzie będzie wynosił co najmniej 2 kolejne dni, przy czym pierwszy z tych dni będzie przypadał w okresie od 5. do 28. dnia po porodzie – w wymiarze tygodnia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu w okresie od 5. dnia do upływu 8. tygodnia po porodzie.

Zasady udzielania urlopu uzupełniającego

Urlop uzupełniający udzielany będzie wyłącznie jednorazowo i od razu w całym przysługującym wymiarze, czyli rodzicie lub opiekunowie nie będą mogli go podzielić na części lub wykorzystać go w późniejszym terminie. W przypadku gdy pracownik rozpocznie już po urlopie macierzyńskim urlop ojcowski lub urlop rodzicielski, to utraci prawo do skorzystania z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego.

Uzupełniający urlop macierzyński będzie udzielany na wniosek składany w postaci papierowej lub elektronicznej przez pracownicę albo pracownika – ojca wychowującego dziecko w terminie nie krótszym niż 21 dni przed zakończeniem korzystania z urlopu macierzyńskiego, a pracodawca będzie obowiązany go uwzględnić.

Wniosek o dodatkowy urlop macierzyński nalezy złożyć wraz z zaświadczeniem lekarskim zawierającym informacje o tygodniu ciąży, w którym urodziło się dziecko, masie urodzeniowej dziecka oraz o okresie pobytu dziecka w szpitalu.

Może zdarzyć tak, że dziecko może przybywać w szpitalu kilka razy, wówczas aby obliczyć długość dodatkowego urlopu macierzyńskiego, będzie należało zsumować tygodnie, w których dziecko przebywało w szpitalu do 8. lub 15. tygodnia po porodzie (w zależności od przypadku), przy czym niepełny tydzień pobytu dziecka w szpitalu należy zaokrąglać w górę do pełnego tygodnia.

Za czas uzupełniającego urlopu macierzyńskiego, pracownikowi  będzie przysługiwać zasiłek macierzyński w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku.

Przykład obliczania wymiaru urlopu

Spróbujmy zatem obliczyć, ile będzie wynosił uzupełniający urlop macierzyński dla poniższego przypadku.

Pracownica urodziła dziecko w 38 tygodniu ciąży (masa urodzeniowa dziecka przekraczała 1000 g).Po urodzeniu dziecko spędziło 9 dni w szpitalu. Będzie miał tu zastosowanie art. 180 [2] § 1pkt 3 Kodeksu pracy. 

Pracownica będzie miała prawo do urlopu uzupełniającego, gdy pobyt w szpitalu będzie spełniła łącznie dwa warunki:

• będzie przypadać w okresie od 5. do 28. dnia po porodzie,
• będzie obejmować kolejne 2 dni, z których pierwszy musi przypadać w okresie od 5. do 28. dnia po porodzie.

W okresie od 5 do 28 dnia po porodzie dziecko spędziło w szpitalu, w naszym przypadku 5 dni. Będzie to skutkowało tym, że pracownica będzie miała prawo do 1 tygodnia urlopu uzupełniającego.

Urlop dla dzieci urodzonych przed 19 marca 2025 r.

Powstaje również pytanie, czy rodzice wcześniaków lub dzieci, które musiały być hospitalizowane po narodzinach będą mieli prawo do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego, jeśli dziecko urodziło się przed 19 marca 2025 r., tj. przed wejściem w życie przepisów o uzupełniającym urlopie macierzyńskim, a będą spełniali warunki określone w art. 180 [2] § 1 Kodeksu pracy.

Warunkiem do uzyskania urlopu uzupełniającego będzie :

• wykorzystywanie w dniu 19 marca 2025 r. urlopu macierzyńskiego lub posiadanie w tym dniu prawa do tego urlopu i
• złożenie wniosku  o urlop przed zakończeniem korzystania z urlopu macierzyńskiego.

Podsumowanie – znaczenie zmian dla rodziców wcześniaków

W Polsce około 20 tysięcy dzieci rocznie rodzi się za wcześnie lub mimo urodzenia w terminie musi być hospitalizowane po narodzinach. Średni czas hospitalizacji dzieci urodzonych przedwcześnie wynosi 92 dni. W przewarzającej większości czas ten rodzice spędzają razem z dzieckiem w szpitalu. Dlatego wprowadzenie powyższych uregulowań jest dobrym rozwiązaniem dla rodziców wcześniaków lub dzieci wymagających hospitalizacji zaraz po narodzinach, którzy również mieli duże zaangażowanie w powstanie samego projektu ustawy wprowadzającego ten urlop.   

Jeśli zainteresował Państwa ten temat, zachęcamy do śledzenia pozostałych wpisów na blogu oraz do kontaktu z naszymi ekspertami.