Kiedy można odliczyć 50% kosztów przy prawach autorskich?

Pracodawcy bardzo chętnie zawierają umowy o dzieło z przeniesieniem praw autorskich. Jednakże gdy finalnie umowa dociera do działu płac i specjalista chce ją prawidłowo rozliczyć od strony podatkowej, pojawiają się wątpliwości natury prawnej, dotyczące możliwości  zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodów.    

Z tekstu dowiesz się:

1. Jakie warunki muszę spełnić jako autor, żeby móc odliczyć 50% kosztów?
2. Jakie warunki musi spełniać utwór w rozumieniu prawa autorskiego?
3. Jak oblicza się podstawę odliczenia kosztów 50%?

Jakie warunki trzeba spełnić, aby móc stosować autorskie koszty uzyskania przychodów?

Na początek należałoby sięgnąć do przepisów ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 r. (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 1231 ze zm.). Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy przedmiotem prawa autorskiego jest utwór, czyli każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. Umowa o dzieło, jako umowa rezultatu, musi mieć z góry określony rezultat: samoistny, obiektywnie osiągalny i pewny.  By wykonane dzieła spełniło dodatkowo warunki art. 1 wspomnianej wyżej ustawy musi charakteryzować się cechami niestandardowymi, niepowtarzalnymi oraz spełniającymi kryteria twórczego i indywidualnego utworu naukowego.

Według wspominaniej ustawy:

utworem w rozumieniu prawa autorskiego są utwory wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe; plastyczne; fotograficzne; lutnicze; wzornictwa przemysłowego; architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne; muzyczne i słowno-muzyczne; sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne; audiowizualne (w tym filmowe).

Po ustaleniu, że mamy do czynienia z utworem, w dalszym etapie należy przyjrzeć się przepisom prawa podatkowego.

Co o kosztach odliczenia mówią przepisy podatkowe?

Artykuł   22 ust. 9 pkt 3 Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazuje, że koszty uzyskania przychodów z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych, w rozumieniu odrębnych przepisów, lub rozporządzania przez nich tymi prawami, określa się w wysokości 50 procent kosztów uzyskania przychodu, z tym że koszty te oblicza się od przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe.

Sięgając  dalej, do kolejnych przepisów ustawy,   art. 22 ust. 9b pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (PDOF) z dnia 26 lipca 1991 r. (Dz.U. Nr 80, poz. 350 z pz. Zm.) koszty uzyskania przychodów z tytułu korzystania przez twórców lub artystów z praw autorskich stosuje się do przychodów uzyskiwanych tylko z tytułu:

• działalności twórczej w zakresie architektury, architektury wnętrz, architektury krajobrazu, inżynierii budowlanej, urbanistyki, literatury, sztuk plastycznych, wzornictwa przemysłowego, muzyki, fotografiki, twórczości audialnej i audiowizualnej, programów komputerowych, gier komputerowych, teatru, kostiumografii, scenografii, reżyserii, choreografii, lutnictwa artystycznego, sztuki ludowej oraz dziennikarstwa;
• działalności artystycznej w dziedzinie sztuki aktorskiej, estradowej, tanecznej i cyrkowej oraz w dziedzinie dyrygentury, wokalistyki i instrumentalistyki;
• produkcji audialnej i audiowizualnej;
• działalności publicystycznej;
• działalności muzealniczej w dziedzinie wystawienniczej, naukowej, popularyzatorskiej, edukacyjnej oraz wydawniczej;
• działalności konserwatorskiej;
• prawa zależnego, o którym mowa w art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1231 oraz z 2020 r. poz. 288), do opracowania cudzego utworu w postaci tłumaczenia;
• działalności badawczo-rozwojowej, naukowej, naukowo-dydaktycznej, badawczej, badawczo-dydaktycznej oraz prowadzonej w uczelni działalności dydaktycznej.

Należy również pamiętać, że w roku podatkowym łączne koszty podlegające odliczeniu 50-proc. nie mogą przekroczyć kwoty stanowiącej górną granicę pierwszego progu skali podatkowej, czyli 85 528 zł.

W analizie pomocne są również wszelkie wydane indywidulane interpretacje podatkowe w tej materii lub wyroków sądowych, m.in. indywidualna interpretacja z 13 kwietnia 2018 r. (0114-KDIP3-3.4011.14. 2018. 2.AK), wyrok WSA w Gliwicach z 15 kwietnia 2008 r. (I SA/Gl 903/07).

Cecha wspólną tych interpretacji jest to, że pozwalają wyłonić się łącznie cztery przesłanki, niezbędne do możliwości zastosowania 50-proc. kosztów:

• Rezultatem umowy musi być powstanie utworu,
• Podatnik musi być twórcą i uzyskać przychód z korzystania z praw autorskich lub z rozporządzania nimi,
• Podatnika i płatnika musi łączyć stosunek prawny, w którym wyróżniono honorarium autorskie odrębnie od części wynagrodzenia związanej z innymi obowiązkami,
• Przychód podatnika musi być z działalności wymienionej w art. 22 ust. 9b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 r. (Dz.U. Nr 80, poz. 350 z pz. Zm.).

Podsumowanie

Jak wynika z powyższej analizy, podejmując działania w celu prawidłowego rozliczenia od strony podatkowej umowy z przeniesieniem praw autorskich, trzeba sięgnąć do szeregu przepisów, które nie są tylko przepisami podatkowymi a w niektórych przypadkach można posiłkować się indywidualnymi interpretacjami podatkowymi .